Kan basıncı ölçüm verilerinin yorumlanması. Güncel Pediatri
Hemodinamik monitörizasyon için yöntemin seçiminde, izlenmesi planlanan parametrenin klinik önemi ve izlenecek hemodinamik profilin iyi belirlenmesi gereklidir.
Hastaya getirebilecegi masraf ve risk yaninda, izleyen hekimlerin sonuçlari degerlendirebilme, dogru kullanabilme yetkinlikleri de göz önüne alinmalidir. Bu derlemede; yanik hastalarinda kullanilan hemodinamik monitorizasyon yöntemlerine deginilecektir.
Türk Yogun Bakim Dernegi Dergisi ; 9 Özel Sayi Anahtar Kelimeler: Yanikli hasta, hemodinamik monitorizasyon, kan basinci monitorizasyonu, pulmoner arter kateterizasyonu, santral venöz kateter, sitopatik hipoksi ve near infrared spectroscopy Monitorizasyonun kelime anlami izlemektir.
Tipta monitorizasyon ise hastanin yasamsal fonksiyonlarinin izlenmesi ya da takip edilmesidir. Fizyolojik parametrelerin modern kateterler ve elektronik kateterizasyon cihazlari ile ölçülüp kayit edilmesi islemine monitorizasyon denir 1. Monitorizasyonda temel prensip vücudun bazi bölümlerindeki oldukça spesifik biyofiziksel olaylari, elektriksel sinyallere dönüstürerek gözle görülebilir, ölçülebilir ve hatta bir grafik kagidina kaydedilebilir hale getirmektir 1,2.
Hemodinamik monitorizasyon, kritik hastaligi kan basıncı ölçüm verilerinin yorumlanması hastanin vasküler sistemine invaziv kateter yerlestirilerek; kan hacminin ve kan dolasiminin gözlenmesini kapsar 3.
Hemodinamik monitorizasyon, hizli degerlendirme ve müdahaleye olanak veren, hastanin genel durumunun sürekli izlenmesini saglayan, kritik bakimda siklikla kullanilan teknolojidir.
Yanikli hastada hemodinamik monitorizasyon, hastasinin vasküler sistemine invaziv kateter yerlestirilmesiyle, kan hacminin ve kan dolasiminin gözlenmesini ya da hastanin genel durumunun hizli degerlendirmesine ve müdahale edilmesine olanak veren, hastanin durumunun sürekli izlenmesini saglayan, kritik bakimda siklikla kullanilan teknolojilerden biridir 4.
Hemodinamik monitorizasyonun kan akimi ve oksijen tasinmasinin degerlendirilmesi için gerekli oldugu; çogu kez tek basina rutin fiziksel degerlendirmelerin kan basinci, kalp hizin, idrar çikisi beklenen sonucu vermedigi için hayati tehlikesi olan hastanin hemodinamik durumu hakkinda istenen sonucu dogru göstermedigi bildirilmistir 5.
Yanik hastalarinda hemodinamik monitorizasyon, yanik hasta bakiminin ana komponentini olusturur; kardiyorespiratuar performans hakkinda bilgi edinilmesini, dolasim sistemi ile ilgili bozukluklarin hemen fark edilip tedavinin baslanabilmesini ve tedaviye yön verilmesini saglar.
Hemodinamik monitorizasyon bazi yüksek riskli yanik hastalarinda basli basina yogun bakima yatirma endikasyonu olabilen önemli bir karardir.
Hastaya getirebilecegi masraf ve risk yaninda, izlenmesi planlanan parametrenin klinik önemi ve izleyen hekimlerin sonuçlari degerlendirebilme, dogru kullanabilme özellikleri de göz önüne alinmalidir 6.
Hemodinamik monitorizasyon sayesinde, yanikli hastalarin bakimindaki resüsitasyon protokollerinde düzelme, solunum desteklerinde düzelme, hipermetabolik cevabin desteklenmesi, infeksiyon kontrolü, yanik yerinin erken kapatilmasi ve erken enteral beslenme gibi ana stratejiler son zamanlarda daha iyi anlasilmis ve yasam oranlarinda düzelme, hastane kalis sürelerinde kisalma, morbidite ve mortalite oranlarinda azalmayi saglamistir 7.
Yogun bakimdaki yanik hastasinin monitorizasyon ve takibi teknolojik gelismelere paralel olarak gelismistir 6.
- Диаспар заключал в себе все действительное, все необходимое, все представимое.
- Sağlığın Değerlendirilmesi Klinik Karar Verme
Hemodinamik monitorizasyon için izlenmesi istenen hemodinamik profile göre yöntem seçilir. Hastalarin hemodinamik monitorizasyonu organ perfüzyonlarinin saglanmasi için yol göstericidir. Sivi ve vazoaktif ilaçlar konusunda rasyonel kararlar verebilmek için yogun bakimcilarin hastanin önyükünü dogru olarak bilebilmeleri gereklidir. Sistol öncesi gerilme veya önyük ise diyastol sonu hacimle oranlidir.
Organ perfüzyonunun saglanmasinda önemli olan arter kan basinci monitorizasyonu ve önyükü belirlemede önemli olan santral venöz basinç CVP monitorizasyonu, periferik venöz basinç PVP monitorizasyonu ve pulmoner arter kateterizasyonu yöntemleridir. Hemodinamik Monitorizasyon Parametrelerinin Ölçümlendirilme Yöntemleri Invaziv yöntemler cilt veya deride igne ya da kateter veya cerrahi islemlerle penetre veya bir ölçüm araci ile cilt bütünlügünün bozulmasi, bir bosluga girilmesi ya da organa yerlestirilmesi transduser, vb söz konusudur 9.
Hemodinamik monitorizasyon sisteminin iki bileseni vardir; bunlar elektronik sistemi ve sivi dolu yüksek tansiyon için ne reçete edilir sistemidir Hemodinamik monitorizasyon teknolojileri ile kalbin pompa fonksiyonu, intravasküler volüm ve vasküler rezistans direnç hakkinda bilgi verir 9, Bu yöntemler hasta bakimi için son derece önemli ise de invaziv monitorizasyondan kaynaklanan riskler, özellikle kritik hastalarda potansiyel tehlike olusturmaktadir Bunun yani sira hemodinamik sonuçlarin degerlendirilmesinde yanlis sonuçlar alinmasi da her zaman mümkündür.
Invaziv olmayan yöntemlerle hastanin cilt bütünlügü bozulmadan cilt veya deride igne kateter veya cerrahi islem uygulanmasiherhangi bir bosluga anüs, trakea, vb ve dokuya yerlestirilmesi gerekmeyen yöntemleri Doppler ile nabiz takibi, vücut isisinin ölçülmesi, vb kapsar Invaziv olmayan hemodinamik monitorizasyon ile ölçümler özel aygitlarla yapilir.
Invaziv olmayan yöntemlerin gelismesi ile hastayi invaziv girisim riskine maruz birakmadan kolayca degerlendirmek mümkündür Monitorizasyonda Kullanilan Girisimler ve Kateterler Yanikli hastalarda havayolu güvenligini saglamak kadar damar yolu açmak da kritik öneme sahiptir.
Açilacak periferik kateter ideal olarak yanik alanindan uzak bir bölüme açilmalidir Eger uygun intravenöz girisim alani yoksa ya da bulunamiyorsa intraosseöz kemik içi yol da tüm hastalar için uygulanabilir.
Hastalara Foley kateter yerlestirilmelidir. Arteriyel Kan Basinci Monitorizasyonu Kan basinci, akan kanin damarlarda uyguladigi lateral kuvveti yansitir. Ventrikül sistolünden sonra sistolik kan basinci SKB en fazladir, diyastolden sonra en düsük kan basinci olan diyastolik kan basinci DKB gelir.
ers.2 sistemi
Arteriyel basinç monitorizasyonu için invaziv olmayan ve invaziv monitorizasyon teknolojileri kullanilmaktadir Arteriyel kan basinci indirekt olarak; istenilen arterin proksimaline bir manson yerlestirilip sisirilmesi ve indirilirken arteriyel basincin dönmesiyle ölçülebilir veya direkt olarak vasküler sistemin kateterizasyonu ile ölçülebilir.
Invaziv olmayan yöntemlerle, kan basincinin ölçülmesinde osilotonometrik esasa göre otomatik olarak çalisan cihazlar gelistirilmistir Sfigmomanometre ve oskültasyon teknigi steteskopla invaziv olmayan kan basinci ölçümünde kullanilir. Bilgisayar destekli cihazlarla ölçüm zamani ayarlanmakta, istenen arakliklarla manset sismekte, sistolik basincin üstüne çiktiginda otomatik olarak bosalmakta; sistolik, diyastolik ve ortalama arter basinci ölçümlendirmektedir. Invaziv yöntemlere göre hasta güvenligi bu yöntemin avantajlari arasindadir 9.
- Но стоило ему чем-то встревожиться, как он мгновенно взмывал в воздух блистающей стрелой, слабо жужжа невидимыми крылами.
- OMÜ - Program Bilgi Paketi astrophytum-leipzig.dee
Otuz sekiz kritik hastada ölçümle yapilan bir çalismada, osilometrik yöntemle direkt arteriyel kan basinci ölçümleri karsilastirilmistir Çogunlukla direkt ölçüme göre düsük ölçüm veren indirekt kan basinci ölçümünün yogun bakim hastalarinda yeterli güvenirliligi olmadigi kanisina varilmistir Santral Venöz Basinç Cvp Ölçümü yilinda kullanilmaya baslanan perkütan juguler venöz kanülasyondan bu yana CVP monitorizasyonu yapilmaktadir Invaziv hemodinamik monitorizasyon yöntemlerindendir.
Bu ölçüm sag ventrikülün dolmadüzeyinin bir indeksidir.
Perioperatif santral venöz girisim birçok klinik durumda travma, cerrahi ya da sivi durumlarinin dogru ölçülmesi gereken durumlardaki diger hipovolemik durumlarin takibinde gereklidir 9,10,11,12,13,14,15,16,17, CVP bir hacim degil, basinç ölçümüdür. Fakat basinç ölçümlerinin kan volümünün vasküler kompliyansa oranini yansittigi kabul edilerek, yogun bakim hastalarinda veya cerrahiye giden hastalarda göreceli kan volümünü degerlendirebilmek için CVP kullanilmaktadir.
CVP monitorizasyonu için, eksternal veya internal juguler vene, subklavian veneveya seyrek olarak femoral veya antekubital vene kateter yerlestirilmesi gerekir. Zaman ve maliyet disinda, nadir görülen fakat ciddi sonuçlar dogurabilecek komplikasyonlari olabilir.
Bu hastaların daha iyi değerlendirilmesi için çeşitli kılavuzlar yayınlanmıştır. Rapor 4. Bu kılavuzlar benzer olsa da aralarında ciddi farklar bulunmaktadır.
En sik komplikasyonlar artere girme 9pnömotoraks 7hematom 4hemotoraks 8aritmi 8 olarak bildirilmektedir Geç komplikasyonlar arasinda kateter migrasyonu, embolizasyon ve infeksiyon sayilabilir Saglikli ölçüm için kateterin ucu, toraks içindeki venlerden birinde tercihen vena kava superiorun sag atriuma açildigi yerde olmalidir.
Ölçüm sirasinda sag atriyum düzeyi referans sifir düzeyi olarak alinmalidir.
Elektronik ölçüm, basinç dalgalarinin izlenmesi, bu dalgalardan tanisal degeri olan bazi bilgilerin elde edilmesine ve kateter ucunun lokalizasyonunun saptanmasina olanak saglamasi nedeni ile tercih edilir Spontan solunumda inspirasyon, pozitif basinçli ventilasyonda ise ekspirasyon sirasinda CVP daha düsüktür.
Ancak bazi özel durumlarda daha yüksek CVP ile yeterli CO saglanabilir 9,10,11,12,13,14,15,16,17,18,19,20, CVP, sol kalp dolum basinçlari için güvenilir bir parametre olmadigindan, sivi durumunun yakin takibi gerekiyorsa pulmoner arter kateteri PAK takilmalidir.
Sağlığın Değerlendirilmesi Klinik Karar Verme
Komplikasyonlar Hemodinamik monitorizasyon teknolojilerinin kullanimi sirasinda yogun bakim hastalarinin zarar görmesinin en aza indirilmesi gerekir. Hemodinamik monitorizasyon teknolojilerinin uygulanma yöntemlerinin komplikasyonlarin gelisiminde etkili oldugu bilinmektedir 7,8,9,8,9,10,11,12,13,14,15,16,17,18,19,20,21, Invaziv olmayan yöntemlerinin kullanilmasiyla olusan komplikasyon bildirilmemistir.
Ancak invaziv yöntemlerin kullanilmasi arteriyel kanülizasyon, santral venöz kateterizasyon ve pulmoner arter kateterizasyonlari sonucu gelisen bir çok komplikasyon bildirilmistir.
Hemodinamik monitorizasyon teknolojilerinin uygulanmasi ve kullaniminin deneyimli ve bilgili ekipler hekim ve hemsire tarafindan kan basıncı ölçüm verilerinin yorumlanması bile bu komplikasyonlarin gelisebilecegi, sadece oranlarinda belirgin azalmalarin olabilecegi görülmüstür.
Bir 14G veya 16G intravenöz Kan basıncı ölçüm verilerinin yorumlanması kateterin el üstüne veya distal önkola takilmasi, kolun orta toraks hizasinda tutulmasi ve basincinin izlenmesiyle ölçülür. Basincin devamliligi kolun proksimalden turnikelenmesi sirasinda PVP basinç artisinin görülmesiyle kanitlanir.
On bes olguda beyin cerrahisi operasyonu sirasinda ölçümle CVP ile karsilastirilmis ve yüksek korelasyon gösterdigi bulunmustur Ciddi kan kaybinda ve hemodinamik bozukluklar sirasinda CVP ve PVP arasindaki bu korelasyonun daha da arttigi görülmüstür. Pulmoner Arter Monitorizasyonu Invasiv hemodinamik monitorizasyon uygulanmasi karari dikkatli düsünülerek karar verilmelidir.
Hedefe yönelik tedavilerde yararlarinin olmamasi pulmoner arter kateterine olan ilgiyi azaltmistir
